แผนการจัดการเรียนรู้

                                         แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์     หน่วยการเรียนรู้ที่ 2                       ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3

เรื่องหน่วย  ระบบนิเวศ                                                               เวลาเรียน 8  ชั่วโมง

แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1  เรื่อง        โซ่อาหารและสายใยอาหาร             เวลาเรียน 1  ชั่วโมง

ผู้สอน    นางสาวพิสมัย  สุวรรณทอง            โรงเรียน.....................................................................

วัน................ ที่............... เดือน........................... พ.ศ. .................. เวลาที่สอน.......................................

หมายเหตุ...................................................................................................................................................

1.วิเคราะห์มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด

          มาตรฐาน ว 2.1 เข้าใจสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่น ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งแวดล้อมกับสิ่งมีชีวิตความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตต่างๆ ในระบบนิเวศ มีกระบวนการสืบเสาะหาความรู้และจิตวิทยาศาสตร์ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนำความรู้ไปใช้ประโยชน์

ตัวชี้วัด

(ว 2.1 ม.3/1) วิเคราะห์และอธิบายความสัมพันธ์ของการถ่ายทอดพลังงานของสิ่งมีชีวิตในรูปของโซ่อาหาร และสายใยอาหาร

2.ออกแบบการสอน

ผู้เรียนเลือกสื่อการสอน  ได้แก่ หนังสือเรียน ใบความรู้ ใบงาน และสื่อการเรียนรู้ เรื่องสายใยอาหารสู่โซ่อาหาร ที่ผู้เรียนคิดว่าเหมาะกับเรื่องที่เรียนและทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้มากที่สุด

3.สื่อการสอนที่ดีที่สุด

ใบความรู้ ใบงาน และสื่อการเรียนรู้ เรื่อง สายใยอาหารสู่โซ่อาหาร

4.วิธีการสอน

ผู้เรียนเลือกวิธีการสอน ได้แก่ สอนแบบสืบเสาะหาความรู้ (5E) สอนแบบการทดลอง สอนแบบบรรยาย สอนแบบสาธิต การสอนแบบ RBL

5.การสอนที่เหมาะสม

ผู้สอนทำกิจกรรมการเรียนรู้ตามวิธีการสอนแบบ RBL โดยมีกิจกรรมการเรียนรู้ ดังนี้

ขั้นที่ 1 การรู้จักตนเอง ( 5 นาที )

1. ครูให้นักเรียนนั่งสมาธิก่อนเรียนเป็นเวลา 3 นาที

2. ครูกระตุ้นความสนใจนักเรียนเรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร โดยครูนำบัตรภาพสายใยอาหารมาให้นักเรียนดู แล้วให้นักเรียนช่วยกันจำแนกโซ่อาหารว่ามีกี่โซ่อาหาร อะไรบ้าง จากนั้นคุณครูระบุคำถามเพื่อสร้างความสนใจต่อนักเรียนดังนี้                                                                                    

      “จากสายใยอาหารมีห่วงโซ่อาหารจำนวนเท่าใด อะไรบ้าง (แนวคำตอบ : แผนภาพนี้ประกอบไปด้วย 10 โซ่)”

                 “สิ่งมีชีวิตเริ่มต้นของสายใยอาหารนี้เป็นสิ่งมีชีวิตประเภทใด(แนวคำตอบ : หญ้า และข้าวโพด)

ขั้นที่ 2 การเชื่อมโยงประสบการเดิมและใหม่ ( 10 นาที )

1. ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ว่าวันนี้จะเรียนเรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร

2. ครูแจกกระดาษให้นักเรียนคนละแผ่น แล้วให้นักเรียนเขียนความรู้เรื่องโซ่อาหาร และสายใยอาหารจากที่นักเรียนเข้าใจลงในกระดาษที่ครูแจกให้ เป็นเวลา 3 นาที      

ขั้นที่ 3 การสร้างองค์ความรู้ ( 30 นาที )

1. การตั้งประเด็น : “การกินกันเป็นทอดๆ ของสิ่งมีชีวิตในธรรมชาตินั้น มีจุดประสงค์เพื่ออะไร(แนวคำตอบ : เพื่อถ่ายทอดพลังงาน)”

2. ศึกษา ค้นคว้า รวบรวมข้อมูล : ครูแจกใบความรู้ที่ 1 เรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร ซึ่งมีเนื้อหาเกี่ยวกับการถ่ายทอดพลังงานในรูปของโซ่อาหาร และสายใยอาหาร ให้กับนักเรียนทุกคนได้ศึกษาเป็นเวลา 5 นาที เมื่อนักเรียนศึกษาใบความรู้ที่ 1 เรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร เสร็จแล้วให้นักเรียนแต่ละคนผลัดกันอธิบายและสรุปความรู้ที่ได้จากการศึกษาให้เพื่อนในกลุ่มฟัง แล้วร่วมกันซักถามข้อสงสัย จนเกิดความรู้ความเข้าใจที่ตรงกัน  

3. ลงมือปฏิบัติ

 - ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่มตามความสมัครใจของผู้เรียนจำนวน 4 กลุ่ม จะได้กลุ่มละ 5 คน                  

 - คุณครูชี้แจงอธิบายขั้นตอนการทำกิจกรรมที่ 1 เรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร ให้กับนักเรียนฟังดังนี้                        

“ให้นักเรียนทุกคนภายในกลุ่มร่วมกันระดมความคิด และสร้างโซ่อาหาร ที่ประกอบด้วยสิ่งมีชีวิตอย่างน้อย 5 ชนิด เช่น ต้นข้าว หนอน ตั๊กแตน กบ และนก  พร้อมระบุว่าสิ่งมีชีวิตเหล่านี้มีบทบาทอะไรในโซ่อาหาร และวาดภาพระบายสีสิ่งมีชีวิตต่างๆ ในโซ่อาหาร ลงในกระดาษฟลิปชาร์ท 1 แผ่น โดยครูกำหนดเวลาในการเขียนแผนภาพโซ่อาหาร เป็นเวลา 5 นาที เมื่อนักเรียนเขียนแผนภาพโซ่อาหารเสร็จแล้ว ให้แต่ละกลุ่มรวมกันเป็นกลุ่มใหญ่ โดยรวมกันอย่างน้อย 2 กลุ่ม แล้วนำโซ่อาหารของแต่ละกลุ่มมารวมกันเพื่อสร้างสายใยอาหารลงในกระดาษฟลิปชาร์ท 1 แผ่น โดยครูกำหนดเวลาในการเขียนแผนภาพสายใยอาหารเป็นเวลา 5 นาที แล้วให้ตัวแทนแต่ละกลุ่มออกมานำเสนอผลงานแผนภาพสายใยอาหารพร้อมสรุปผลการทำกิจกรรมที่ 1 เรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร หน้าชั้นเรียน”                                                                                

  - ครูให้ตัวแทนกลุ่ม ออกมารับอุปกรณ์ในการทำกิจกรรมที่ 1 เรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร หน้าชั้นเรียน

  - ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มลงมือปฏิบัติกิจกรรมที่ 1 เรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร

4. การวิเคราะห์ : ให้นักเรียนวิเคราะห์ร่วมกันภายในกลุ่มจากการทำกิจกรรมที่ 1 เรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร

5. การสังเคราะห์และสรุป : นักเรียนสรุปผลที่ได้จากการวิเคราะห์โดยสร้างสายใยอาหารพร้อมสรุปผลการทำกิจกรรมที่ 1 เรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร ลงในกระดาษฟริปชาร์ต

ขั้นที่ 4 แลกเปลี่ยนเรียนรู้และขยายผล ( 10 นาที )

  1. การแสดงความคิดเห็นร่วมกัน : นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกมานำเสนอหน้าชั้นเรียน

          2. การประเมินผล : ครูตั้งคำถามดังนี้ “ถ้าในระบบนิเวศไม่มีผู้ผลิต จะส่งผลกระทบต่อโซ่อาหารอย่างไร(แนวคำตอบ : จะไม่มีการถ่ายทอดพลังงานในระบบนิเวศ)”               

            3. การขยายความรู้เพิ่มเติม : ครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับโซ่อาหาร และสายใยอาหาร จากสื่อการเรียนรู้ เรื่อง จากโซ่อาหารสู่สายใยอาหาร                                          

                              “โซ่อาหาร พืชและสัตว์จำเป็นต้องได้รับพลังงานเพื่อใช้ในการดำรงชีวิต โดยพืชที่มีบทบาทเป็นผู้ผลิต จะสามารถดูดกลืนพลังงานแสงจากดวงอาทิตย์มาใช้ในกระบวนการการสังเคราะห์ด้วยแสง เพื่อสร้างอาหารเองได้ พืชจึงเป็นเป็นสิ่งมีชีวิตอันดับแรกในการถ่ายทอดพลังงานในโซ่อาหาร สำหรับสัตว์เป็นสิ่งมีชีวิตที่ไม่สามารถสร้างอาหารเองได้ จำเป็นต้องได้รับพลังงานจากการบริโภคสิ่งมีชีวิตอื่นเป็นอาหาร สัตว์จึงถือว่าเป็นผู้บริโภค ซึ่งแบ่งออกได้เป็น 1. ผู้บริโภคลำดับที่หนึ่ง หมายถึง ผู้บริโภคที่กินผู้ผลิตเป็นอาหาร 2. ผู้บริโภคลำดับที่สอง หมายถึง ผู้บริโภคที่กินผู้บริโภคลำดับที่หนึ่งเป็นอาหาร และผู้บริโภคลำดับสูงสุด หมายถึง ผู้บริโภคที่อยู่ปลายสุดของโซ่อาหาร ซึ่งไม่มีสิ่งมีชีวิตอื่นมากินต่อ โดยอาจเรียกว่าผู้บริโภคลำดับสุดท้าย                                                                   

                              สายใยอาหาร  ในกลุ่มสิ่งมีชีวิตมีชีวิตหนึ่งๆ โซ่อาหารไม่ได้ดำเนินไปเพียงโซ่เดียวเท่านั้น แต่ละโซ่อาหารอาจมีความสัมพันธ์กับโซ่อาหารอื่นอีก โดยเป็นความสัมพันธ์ที่สลับซับซ้อน เรียกลักษณะโซ่อาหารหลายๆ โซ่ที่มีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกันอย่างสลับซับซ้อนว่า สายใยอาหาร ซึ่งสรุปได้ว่าสายใยอาหารเป็นความสัมพันธ์กันของโซ่อาหารหลายโซ่ ซึ่งมีสิ่งมีชีวิตหลายชนิดที่มีความสัมพันธ์กันนั้นเอง”

 ขั้นที่ 5 การนำไปใช้และการประยุกต์ ( 5 นาที )

ให้นักเรียนไปสืบค้นตามใบงานที่ครูแจกให้

6.แบบฝึกหัด/ใบงาน

ผู้เรียนทำใบงาน เรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร

7.ผู้เรียนประเมินตนเอง

ผู้เรียนมีการวิเคราะห์ตนเองว่ามีความเข้าใจใน เรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร มากน้อยเพียงใด สามารถสรุปความรู้และทำงานตามที่สั่งได้หรือไม่

8.ผู้สอนประเมินผู้เรียน

- ผู้สอนประเมินผู้เรียนโดยการประเมินจากการสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้ของผู้เรียน

- ผู้สอนประเมินการนำเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน

- ผู้สอนประเมินจากใบงานที่ 1 เรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร

9.การสืบค้นเพิ่มเติม

ผู้เรียนสามารถเรียนรู้เพิ่มเติมจากสิ่งที่ได้เรียนรู้มาเพื่อให้เกิดความเข้าใจได้มากยิ่งขึ้น จากเพื่อนที่อยู่ภายในกลุ่ม จากครูผู้สอน ห้องสมุด และจากแหล่งเทคโนโลยีสารสนเทศ

แบบประเมินพฤติกรรมรายบุคคล

เรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3

คำชี้แจง : ประเมินพฤติกรรมการเรียนของนักเรียนเป็นรายบุคคล ครูผู้สอนเป็นผู้ประเมิน โดยใช้การสังเกตในขณะดำเนินการสอนแล้วใส่คะแนนพฤติกรรมที่เป็นจริงของนักเรียน

เลขที่	พฤติกรรม ชื่อ- สกุล	ความสนใจ			มีส่วนร่วมในการอภิปราย			ตรงต่อเวลา			ความรับผิดชอบ			รวม	ผลการประเมิน
		3	2	1	3	2	1	3	2	1	3	2	1	12

เกณฑ์การประเมินพฤติกรรมการเรียนรายบุคคล

รายการประเมิน	ระดับคุณภาพและคำอธิบายแต่ละรายบุคคล
	3 หมายถึงดี	2 หมายถึงพอใช้	1 หมายถึงควรปรับปรุง
1 ความสนใจ	ตั้งใจเรียนและมีความกระตือรือร้นที่จะมีส่วนร่วมในการเรียนสม่ำเสมอ	ตั้งใจเรียนและมีความกระตือรือร้นที่จะมีส่วนร่วมในการเรียนเป็นบางครั้ง	ไม่ตั้งใจเรียนและมีความกระตือรือร้นที่จะมีส่วนร่วมในการเรียนน้อยมาก
2 มีส่วนร่วมในการอภิปราย	แสดงความคิดเห็นสม่ำเสมอ มีเหตุผลดี	แสดงความคิดเห็นเป็นบางครั้งมีเหตุผลพอใช้	แสดงความคิดเห็นเป็นบางครั้งไม่มีเหตุผล
3 ตรงต่อเวลา	มีความตรงต่อเวลาอยู่เสมอ	มีความตรงต่อเวลาเป็นบางครั้ง	ไม่ตรงต่อเวลา
4 ความรับผิดชอบ	ทำงานสำเร็จอย่างดีและตรงต่อเวลาที่กำหนด	ทำงานสำเร็จอย่างดีแต่ไมตรงต่อเวลาที่กำหนด	ทำงานไม่สำเร็จ และไม่ทันเวลาที่กำหนด

เกณฑ์การประเมินทักษะกระบวนการกลุ่มโดยภาพรวม

คะแนน	คุณภาพ	เกณฑ์การประเมิน
9-12 5-8 1-4	ดี พอใช้ ควรปรับปรุง	ผ่านเกณฑ์ ผ่านเกณฑ์ ไม่ผ่านเกณฑ์

ลงชื่อ........................................ผู้ประเมิน

                                                                           (                                         )

                                                               วันที่.............เดือน...............................พ.ศ.............

แบบประเมินการนำเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน

เรื่อง  โซ่อาหารและสายใยอาหาร

ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3

คำชี้แจง  ให้เขียนเครื่องหมาย / ลงในช่องระดับคะแนนแล้วบันทึกผลการประเมินลงในช่องระดับคุณภาพ

กลุ่มที่	รายการประเมิน												รวม 12	ผลการประเมิน
	เนื้อหาถูกต้อง			วิธีการนำเสนอ			การตอบคำถาม			เวลาในการนำเสนอ
	3	2	1	3	2	1	3	2	1	3	2	1

ลงชื่อ........................................ผู้ประเมิน

                                                                           (                                         )

                                                                วันที่.............เดือน...............................พ.ศ.............

เกณฑ์การประเมินการนำเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน

รายการประเมิน	ระดับคุณภาพและคำอธิบายแต่ละรายบุคคล
	3 หมายถึงดี	2 หมายถึงพอใช้	1 หมายถึงควรปรับปรุง
1 เนื้อหาถูกต้อง	เนื้อหามีความถูกต้องสมบูรณ์	เนื้อหามรความถูกต้องค่อนข้างสมบูรณ์	เนื้อหาไม่ถูกต้อง
2 วิธีการนำเสนอ	ใช้สื่อในการนำเสนอผลงานที่คิดขึ้นเองทั้งหมด	ใช้สื่อในการนำเสนอผลงานที่คิดเองบ้าง	ไม่ใช้สื่อในการนำเสนอผลงาน
3 การตอบคำถาม	ตอบคำถามได้ถูกต้องตามประเด็น	ตอบคำถามได้ถูกต้องบางประเด็น	ตอบคำถามไม่ถูกต้องตามประเด็น
4 ใช้เวลาในการนำเสนอ	ใช้เวลาในการนำเสนอผลงานอย่างเหมาะสม	ใช้เวลาในการนำเสนอผลงานอย่างเหมาะสมเป็นบางครั้ง	ใช้เวลาในการนำเสนอผลงานไม่เหมาะสม

เกณฑ์การประเมินทักษะกระบวนการกลุ่มโดยภาพรวม

คะแนน	คุณภาพ	เกณฑ์การประเมิน
9-12 5-8 1-4	ดี พอใช้ ควรปรับปรุง	ผ่านเกณฑ์ ผ่านเกณฑ์ ไม่ผ่านเกณฑ์

เกณฑ์การประเมิน

เกณฑ์ให้คะแนนใบงานที่ 1 เรื่อง โซ่อาหารและสายใยอาหาร

1. ความถูกต้อง

          3 คะแนน = เขียนได้ตรงประเด็นและถูกต้องพร้อมสรุปความคิดรวบยอดได้ถูกต้อง

          2 คะแนน = เขียนได้ตรงประเด็นและถูกต้องพร้อมสรุปความคิดรวบยอดได้ไม่ถูกต้อง

          1 คะแนน = เขียนไม่ตรงประเด็นและถูกต้องพร้อมสรุปความคิดรวบยอดไม่ได้

2. การเขียนสื่อความ

          3 คะแนน = เขียนสื่อความได้ถูกต้องตามอักขรวิธี ตรงประเด็นเข้าใจง่าย

          2 คะแนน = เขียนสื่อความไม่ถูกต้องตามอักขรวิธี แต่ยังตรงประเด็น

          1 คะแนน = เขียนสื่อความได้น้อย ไม่ตรงประเด็น

3. การคิดวิเคราะห์

          3 คะแนน = มีการคิดวิเคราะห์ได้ตรงประเด็นและสรุปความคิดรวบยอดได้ถูกต้อง

          2 คะแนน = มีการคิดวิเคราะห์ได้ตรงประเด็นแต่สรุปความคิดรวบยอดได้ไม่ถูกต้อง

          1 คะแนน = มีการคิดวิเคราะห์ไม่ตรงประเด็นและสรุปความคิดรวบยอดไม่ได้

4. ความสะอาดของงาน

          3 คะแนน = ทำงานเรียบร้อยสะอาด

          2 คะแนน = ทำงานค่อนข้างเรียบร้อยและค่อนข้างสะอาด

          1 คะแนน = ทำงานไม่เรียบร้อยและไม่สะอาด

เกณฑ์ตัดสินคุณภาพ

          9-12 คะแนน = ดี

          5-8 คะแนน = ปานกลาง

          1-4 คะแนน = ควรปรับปรุง

(นักเรียนได้ 5 คะแนน ที่ระดับปานกลางขึ้นไปถือว่า ผ่านเกณฑ์)